Varis tedavisi uzun yıllardır sadece açık ameliyatla yapılmaktaydı. Venöz yetmezlik son yıllarda en çok yol kat eden ve yenilenen hastalıkların başında gelir. Her branş ve hastalıkta olduğu gibi iyileşme süreci uzun cerrahilerin yerini, işgücü kaybına daha az neden olan ve daha estetik iyileşme lüksü sunan müdahaleler almaya başlamıştır.
Varis tedavisinde kapalı yöntemle işlemler şöyle özetlenebilir:
1. Endovenöz Laser Ablazyon (EVLA)
2. Endovenöz Radyofrekans ile Ablazyon
3. Bioglue ile Embolizasyon
Günümüzde tüm dünyada geçerli olan Endovenöz Ablasyon tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Bu tedavi; varislere yol açan damarın içten “Lazer enerjisi” yayan ince kateterle kapatılmasıdır.
İşlemin 30 dakika gibi kısa bir sürede tamamlanabilmesi, hastanın işlem sonrası hemen ayağa kalkabilmesi, bildiğimiz cerrahi yöntemlere nazaran daha az ağrı ve morluk gözlenmesi, enfeksiyon riskinin çok az olması bu yöntemin en önemli avantajlarıdır.
Endovenöz Ablasyon’un başarısı, klinik çalışmalarda %94-99 gibi çok yüksek bir oranda gösterilmiştir.
Varisin derecesine göre, cerrahi gereksinimi bulunan hastalarda ise laser işlemini takiben küçük küçük boşluklardan cilt altı kabarık varisli damarlar dışarı çıkarılmaktadır. Bu noktalara dikişe gerek olmadan sadece estetik bantlar uygulanmaktadır. Böylelikle daha kozmetik sonuçlar elde edilmektedir.
İşleme doppler ultrason ile girişim yapılacak ven ve aynı bacaktaki toplardamar sistemi değerlendirilerek haritalandırma yapılmasıyla başlanır. Tüm kaçak noktalarına cilt üzerinden işaret konulur.
Girişim yapılacak yerden küçük bir delikten işleme başlanır. Doppler ultrason takibinde damar içinde ilerlenir. Daha önceden tespit ettiğimiz kaçak noktasına ulaşılır. Bu bölgeye dışarıdan bir ameliyat kesisi yapılmaz. Tüm işlemler ultrason eşliğinde cilt altından yapılır. Kateter aracılığıyla laser enerjisi ile “kaçak olan nokta” kapatılır. Doppler ultrason ile işlemin başarılı olup olmadığı mutlaka kontrol edilerek laser işlemi sonlandırılır.
Hastanın varisinin derecesine göre dışarıya doğru kabarık olan kısımlar çok küçük noktalardan dışarı çıkartılarak temizlenir. Buralara dikiş atılmaz, küçük estetik bantlar kullanılır. Bu işlemlere “miniflebektomi” denilir.
Bacak elastik bandaja sarılarak işlem sonlandırılır.
Endovenöz laser tedavisi işleminin yaklaşık 30- 45 dakika tamamlanmaktadır. Klasik cerrahiye nazaran daha az ağrı ve morluk gözlenmesi, kanama ve yara izi olmaması ve enfeksiyon riskinin olmaması en önemli avantajlarıdır.
Genellikle işlem sonrası, hastalar ağrı kesici ihtiyacı duymazlar ya da oldukça az bir ağrı ile günlük aktiviteye dönebilirler. Erken dönemde kapatılan damarda hafif bir çekme hissi duyulabilir. Ağrı kesici ve dışarıdan sürülen kremlerle kolaylıkla atlatılır.
İşlemden sonraki ilk bir ay için ağır egzersizden kaçınmak işlemin başarısı açısından önemlidir.
Endovenöz laser tedavisi, cerrahi bir işlem gerektirmediği için ameliyat izi kalmamaktadır. Pansumana ihtiyaç duyulmamaktadır.
EVLA tedavisi sonrasında hastanın bacağı elastik bandajla sarılır ve takiben varis çorabı giydirilir. Tam iyileşme oluşana dek 2-3 haftalık bir periyodda varis çorabı giyilmesi önerilir. İşlem sonrasında, biran önce hastanın mobilize olması yani yürümesi sağlanır. Bu yöntem ile tedavi edilen hastalar bir gün sonra normal aktivitelerine ve iş yaşamlarına dönebilmekte ve ağrı kesici ihtiyacı çok az duymaktadırlar.
Şu anki mevcut tüm bilgiler EVLA tedavisinin etkin ve güvenilir bir tedavi yöntemi olduğu yönündedir. Bu tedavinin başarı oranı %95-98 arasındadır. Daha önceden tercih edilen geniş kesilerle yapılan klasik cerrahi tedavinin başarı oranı %77’lerdedir. Kapalı yöntemlerde başarı oranı daha yüksektir.
Bacaktaki “Safen toplardamarları” bypass ameliyatında kullanılır. Kalbe yedek damar olarak kullanılacak damarın kalitesi çok önemlidir. Bu damar sonuçta çok önemli olan kalp dolaşımını sağlayacaktır. Bypass öncesi yedek damarların nereden alınacağına karar verilir. Yedek damarların normal çapta ve kalitede olması gerekir. Hiçbir zaman çap olarak genişlemiş, içinde kolaylıkla pıhtının oluşacağı varisli genişlemelerin olduğu damarlar kullanılmaz. Oysa varis hastalarında bu damarlar genellikle çok genişlemiş ve kalınlaşmıştır. Bu tür damarlar koroner bypass ameliyatı için uygun değildir.
Ayrıca günümüzde koroner bypass ameliyatında “Safen damarları” ndan başka iki adet göğüs atardamarı, iki kolda el atardamarı hatta mide atardamarı bile kullanılabilmektedir. Atardamarların bypass da yedek damar olarak kullanılmasının uzun dönem sonuçları safen gibi bacak toplardamarlara göre çok daha iyi ve başarılıdır. Bu nedenle varis hastalarının ileride doğabilecek kalp problemlerini düşünerek varis tedavisinden mahrum kalmaları gereksizdir. Kapalı yöntemlerde safen veni boylu boyunca alınmayabilir. Uygun hastalarda sadece dizüstü kısmı alınarak, sağlam damar kısmının korunmasına daha çok olanak sağlar.
Laser işlemine benzerdir. Sadece farklı bir enerji ile damar kapatılır. Hasta olan toplardamar içine yerleştirilen kateter ile aktarılan radyofrekans enerjisinin damar duvarında yarattığı ısı ve kontraksiyon sonucunda damar büzülmekte ve kapanmaktadır.
Teknik aynı laser ile tedavideki gibidir. İşleme doppler ultrason ile girişim yapılacak ven ve aynı bacaktaki toplardamar sistemi değerlendirilerek haritalandırma yapılmasıyla başlanır. Tüm kaçak noktalarına cilt üzerinden işaret konulur.
İşlem Öncesi
Girişim yapılacak yerden küçük bir delikten işleme başlanır. Doppler ultrason takibinde ince bir radyofrekans kateteri ile damar içinde ilerlenir. Daha önceden tespit ettiğimiz kaçak noktasına ulaşılır. Doppler ultrason eşliğinde 7 cm lik uzunluklarla segment segment 120°C enerji verilerek kaçağın kapatılması sağlanır. Bu bölgeye dışarıdan bir ameliyat kesisi yapılmaz. Tüm işlemler ultrason eşliğinde cilt altından yapılır. Doppler ultrason ile işlemin başarılı olup olmadığı mutlaka kontrol edilerek işlem sonlandırılır.
Hastanın varisinin derecesine göre dışarıya doğru kabarık olan kısımlar çok küçük noktalardan dışarı çıkartılarak temizlenir. Buralara dikiş atılmaz, küçük estetik bantlar kullanılır. Bu işleme “miniflebektomi” denir. Bacak elastik bandaja sarılarak işlem sonlandırılır.
Ablasyon sonrası bu damarlar boş bir sicim haline dönüşmekte ve zaman içinde vücut tarafından eritilmektedir.
İşlem Sonrası
EVRF tedavisi sonrasında hastanın bacağı elastik bandajla sarılır ve takiben varis çorabı giydirilir. Tam iyileşme oluşana dek 2-3 haftalık bir periyodda varis çorabı giyilmesi önerilir. İşlem sonrasında, biran önce hastanın mobilize olması yani yürümesi sağlanır. Bu yöntem ile tedavi edilen hastalar bir gün sonra normal aktivitelerine ve iş yaşamlarına dönebilmekte ve ağrı kesici ihtiyacı çok az duymaktadırlar.larına dönebilmektedi
Endovenöz radyofrekans ablasyon ile varis tedavisinin klasik cerrahi yönteme göre birçok avantajı vardır. RF ablasyon öncelikle lokal anestezi ile de yapılabilmektedir. İşlem ortalama 30 – 45 dakika sürmektedir. Hasta birkaç saat dinlendikten sonra yürüyerek evine gitmektedir.
Açık cerrahiye oranla daha az ağrı ve morluk gözlenmesi, kanama ve yara izi olmaması ve kasık bölgesi gibi enfeksiyon açısından yüksek risk içeren alanda ameliyat kesisi olmadığı için enfeksiyon riskinin çok az olması bu yöntemin en önemli avantajlarıdır.
İşlem sonrası hasta hareketlerinde herhangi bir kısıtlama gerekmemektedir. Tüm dünyada çok sık kullanılan bir yöntemdir. Her yıl on binlerce hasta bu yöntem ile tedavi edilmektedir. Girişimin başarısı deneyimli ellerde %93-95 gibi çok yüksek bir orandadır. Bu yöntem varis yakınması olan olguların %90’ine uygulanabilmektedir. Başarı için iyi hasta seçimi ve iyi görüntüleme çok önemlidir.
En son teknolojilerden biridir. Yapıştırıcı ajanlar (Siyanoakrilat) kullanılarak varislerin tedavisi günümüzde en yeni tedavi yöntemlerinden biridir. Bu yapıştırıcı ajanlar tıpta kırk yıldır kullanılmaktadır. Pek çok alanda ve hastalıkta zaten tecrübe edilmiş ve halen edilmektedir.
En sık beyindeki balonlaşma (anevrizma) kapatılmasında, pek çok girişimsel radyolojik tedavilerde, damar yırtılma ve kalp yırtılmaların olduğu durumlarda kanama durdurucu olarak kalp ve damar cerrahisinde, ayrıca cilt kesilerinden sonra, dikiş atmadan kesiyi kapatma amacıyla kullanılmaktadır. Bu maddenin insan vücudunda herhangi bir zararlı yan etkisi bulunmaktadır.
Modern Tıptaki gelişmelerle bu zamk benzeri yapıştırıcı malzeme özel kateterler kullanılarak varis tedavisinde de kullanılabilir hale gelmiştir. Bu yöntemlere “Yapıştırıcı ajanlarla embolizasyon” denmektedir.
İşleme doppler ultrason ile girişim yapılacak ven ve aynı bacaktaki toplardamar sistemi değerlendirilerek haritalandırma yapılmasıyla başlanır. Tüm kaçak noktalarına cilt üzerinden işaret konulur.
Girişim yapılacak yerden küçük bir delikten işleme başlanır. Doppler ultrason takibinde damar içinde ilerlenir. Daha önceden tespit ettiğimiz kaçak noktasına ulaşılır. Bu bölgeye dışarıdan bir ameliyat kesisi yapılmaz. Tüm işlemler ultrason eşliğinde cilt altından yapılır. Çok ince bir kateter sistemi yerleştirilir. Bu teknikte cerrahın ultrason bilgisi ve tecrübesi daha da önem taşır. Yapıştırıcı ajan (bioglue) çok dikkatli aşamalarla ultrason takibinde kaçak olan damarın içine verilir. Bir süre (1-3 dakika) dışarıdan baskı sağlanarak damarın kendi üzerine yapışması sağlanır. Yetmezlik gösteren damar birkaç saniye içinde yapıştırılarak kapatılmış olur.
Doppler ultrason ile işlemin başarılı olup olmadığı mutlaka kontrol edilerek işlem sonlandırılır.
Hastanın varisinin derecesine göre dışarıya doğru kabarık olan kısımlar çok küçük noktalardan dışarı çıkartılarak temizlenir. Buralara dikiş atılmaz, küçük estetik bantlar kullanılır.
Bacak elastik bandaja sarılarak işlem sonlandırılır.
Tedavi tamamlandıktan sonra hastalar aynı gün içinde taburcu olup günlük yaşamlarına devam ederlerken sadece 1 hafta süre ile varis çorabı kullanırlar.
Endovenöz Lazer Ablasyon ve Radyofrekans Ablasyon yöntemlerinde yüksek derece ısı oluşması nedeniyle cilt altına ve damar etrafına serum içine konulan özel ajanlar verilerek ısının hasar vermesi önlenir. Yapıştırıcı yöntemlerde yüksek ısı kullanılmadığı için bu tür sıvı verilmesine ihtiyaç duyulmaz. Serum verilen alanlarda olabilen morluk ve hassasiyet görülmemiş olur. Daha az doku harabiyeti ve bu da bir an önce günlük yaşama dönme şansı verir. Serum verilmediği için işlem çok daha kısa sürer.
Damara uygulandığı anda damarın çok kuvvetli bir şekilde kaçağın ve neden olduğu damarın kapatılmasını sağlar. Etki anında görülür. Yapıştırıcı ajanın yapısı yumuşak dokuda olduğu için hasta dışarıdan sertlik ve çekilme hissini daha az hisseder.
Yapılacak diğer işlemlere ek olarak veya yalnız başına çok küçük iğne delikleri gibi delklerden dışarıya doğru kabarık olan varis kümelerinin çıkartılmasıdır. Özel tığa benzer bir aletle bu delikten varisler çıkartılarak görevini yapamayan, bozulmuş damar kümeleri de temizlenmiş olur.Bu deliklere dikiş atılmaz. Estetik bantlar ile kapatılır. Pansuman yapmaya gerek yoktur. Yaklaşık bir hafta da bunlar ile delik tamamen kapanmış olur. Yara bantı gibi üzerinden alınarak işlem tamamlanmış olur.
